Sztetl to niewielkie skupisko miejskie zachowujące tradycyjną obyczajowość żydowską. Choroszcz, dla braci wyznania mojżeszowego, przez wiele lat była miejscem życia, była macierzą. 2 listopada 1942 roku niemieckie formacje okupacyjne, realizując akcję likwidacji tzw. małych gett, wywiozły do obozu zagłady w Treblince ludność żydowską z Choroszczy, liczącą wówczas około 500 osób. Stanowiło to niemal 15% społeczności miasta. Fakt ten na zawsze zmienił tożsamość Choroszczy. Przechowując pamięć tego wydarzenia, nade wszystko jednak pamięć o mieszkańcach Gminy Choroszcz wyznania mojżeszowego, w 80. rocznicę pożegnania żydowskiego sztetla w Choroszczy, wspominamy tamten czas. I tamtych ludzi.
Z tej okazji, 2 listopada 2022 roku zapraszamy wszystkich na uroczystości związane z tragicznym wydarzeniem, które pragniemy zaakcentować:
– o godz. 16.00 – odsłonięciem Tablicy Pamiątkowej poświęconej pamięci choroszczańskich Żydów zgładzonych w Treblince. Wydarzeniu temu towarzyszyć będzie świetlna droga pamięci stworzona z zapalonych świec, upamiętniających choroszczańskie ofiary Zagłady (Rynek 11 Listopada w Choroszczy);
– o godz. 18.00 – koncertem Alicji Grabowskiej pt.: „Nasza jest noc” (aula Miejsko-Gminnego Centrum Kultury i Sportu w Choroszczy) – będącym sentymentalną podróżą do utraconego świata przedwojennej muzyki tangowej polskich kompozytorów żydowskiego pochodzenia (m.in. Juliana Tuwima czy Henryka Warsa). „Uliczka w Barcelonie”, „Miłość Ci wszystko wybaczy”, „Nasza jest noc”, czy „Bal na Gnojnej”, obecnie wracają na największe sceny, często w nowych – zaskakujących odsłonach i interpretacjach. Podczas koncertu w Choroszczy będzie można wysłuchać dawnych szlagierów w profesjonalnych aranżacjach na kwartet wokalno-instrumentalny (w składzie: Alicja Grabowska – śpiew, Rafał Grabowski – akordeon, Radosław Koper – skrzypce, Rafał Makarski – kontrabas). Wstęp wolny.
Wydarzenia proponowane przez Choroszcz 2 listopada 2022 roku zostały nazwane „Pożegnaniem Choroszczańskiego Sztetla”, ale w istocie są jego wspominaniem – i tu celowo akcentujemy formę ciągłą czynności. Wierzmy bowiem w to, że „Pożegnanie Choroszczańskiego Sztetla” w 80. rocznicę zagłady choroszczańskich Żydów, stanie się refleksyjnym wspominaniem dawnego ważnego ogniwa tożsamości Choroszczy.
Wierzymy, że powyższe propozycje, będące treściwą ofertą,
połączą pamięć historyczną oraz refleksję nas – współczesnych
ku nieobecnym Bliskim w Dzień Zaduszny.
Zapraszamy wszystkich Państwa bardzo serdecznie.
tekst: UM, grafika: M-GCKiS